Het is een gewoonte en je baby komt er nooit meer vanaf!

Heeft jouw baby een gewoonte en ben je bang dat je er nu voor altijd aan vast zal zitten? Is het dan maar beter om het nu af te leren voordat je er nooit meer vanaf komt?

Herkenbaar? Mijn baby zal altijd uit gewoonte:

Aan de borst blijven drinken
Zijn speen nodig hebben
In slaap vallen door beweging
Door mij getroost willen worden
Televisie willen kijken tijdens het eten
Mijn hand willen vasthouden tijdens zijn slaapjes
Met zijn nagels de andere tepel ‘masseren’ (Auw!)

Alles wat je baby nu doet, en waarvan jij eigenlijk bang bent dat het een probleem is, of kan worden. Misschien wil je diep in je hart dat het anders gaat, makkelijker is, of heb je het gevoel dat het anders hoort. Ik hoor het in ons moeder en babycentrum zoveel, dat het haast lijkt alsof we zo gewend zijn aan wat we zeggen en horen dat we ons niet eens meer afvragen of wat we beweren wel kloppend is.

Laten we het eens onder de loep nemen.

Hebben baby’s gewoontes?

En zo ja?

Is het erg dat een baby gewoontes heeft?

En,

komen ze er nooit meer vanaf omdat het een gewoonte is?

Laten we beginnen bij het begin (lekker makkelijk voor het overzicht)

Hebben baby’s gewoontes?

Wat we ons eigenlijk afvragen is: Treedt er gewenning op bij een baby wanneer er iets regelmatig herhaald wordt, en vindt je baby dat zo prettig dat hij het geen enkel probleem vindt wanneer dit met regelmaat zal terugkeren. Er voor het gemak maar vanuit gaan dat hetgeen wat herhaald wordt hem een fijn gevoel geeft. Je kunt een baby namelijk elke dag hertshoornolie laten ruiken (zoek maar op! Oh wacht ik voeg wel een linkje toe voor het gemak), maar tien tegen 1 dat je baby, als het aan hem ligt, nooit aan de geur zal wennen en er heftig op zal blijven reageren.

Je baby vindt herhaling over het algemeen wel prettig. Steeds op dezelfde zachte en monotone toon iets zeggen zorgt, net zoals vele andere zaken die herhaald worden, voor ontspanning van zijn zenuwstelsel. En niet alleen bij je baby, zenuwstelsels bij groot en klein worden rustig en kalm wanneer aangeboden prikkels bekend zijn. Saai is veilig. Zo is ons brein al miljoenen jaren geprogrammeerd. Nieuw en onbekend levert namelijk een potentieel gevaar op en dan worden we alert en staan we klaar om in actie te komen.

Feit 1. Baby’s houden van herhaling

Feit 2. Wanneer een baby iets prettig vindt dan wil hij er meer van. (Zo gek! Snap je toch niets van? Lijkt wel menselijk 😉)

Een zenuwstelsel dat zich veilig voelt en in een kalme staat is, geeft het lichaam van je baby de mogelijkheid om zich te ontwikkelen. Wanneer je baby zich niet prettig voelt en zijn lijfje is continu in een staat van alertheid dan komt ontwikkeling op een laag pitje te staan. Een lijf in de actiestand is een lijf met stress.

Feit 3. Voortdurende stress is niet goed voor de ontwikkeling van een baby

Je lichaam went aan prikkels die hij kent. Het voelt veilig en het lichaam mag gewoon rustig blijven doen waar het mee bezig was. Melk verteren bijvoorbeeld, of hersencellen aanmaken. Geen problemen, standje relaxed. De technische term is habituatie, maar dat betekent hetzelfde als gewenning.

De conclusie? Je baby is van nature een gewoontedier. Hij is in staat om aan regelmatig aangeboden prikkels te wennen.

Next; Is het erg dat een baby gewoontes heeft?

Ik begon er net al over, dus je voelt hem wellicht al aankomen. Veiligheid is van levensbelang voor je uk. Zonder dat veilige gevoel kan zijn zenuwstelsel nooit in standje chill komen en dan ontstaan er (bij het ontbreken van die veiligheid) grote achterstanden in zijn ontwikkeling. En dat wil je niet. Je wilt je baby ten alle tijden het gevoel geven dat hij gekoesterd wordt, dat hij zich mag ontspannen en dat jij er voor hem bent. En om stress en ongemak te voorkomen (misschien wel net zo goed bij jou als bij hem, als we dan maar echt eerlijk zijn) geven we hem dat speentje om in slaap te vallen, worden je borsten zijn twee beste maatjes en hobbel je het hele huis rond om je kleintje te kalmeren. Hij heeft het nodig en dus geef je dat met liefde. Geen probleem!

Toch?

Maar dan gaat er iets knagen.

Moet ik nu de rest van mijn oogappel zijn bestaan mijn tepel in zijn mond houden om hem naar dromenland af te laten reizen? Houdt mijn rug al dat tillen en hupsen wel vol? Hij zal niet altijd zo licht blijven. Wat zal mijn familie wel niet denken als hij nooit bij hen kan logeren omdat hij alleen maar in slaap valt door mijn ge-mmm mmm mmm.

Misschien moet ik er nu maar vast voor zorgen dat deze vervelende gewoonten snel niet meer nodig zijn, voordat mijn baby, ik er een leven lang aan vast zit!

Mag ik even vervelend confronterend zijn? Voor wie zijn de gewoonten van je baby nu eigenlijk een probleem? Voor je baby? Die er vooral heel blij, kalm en gelukkig van wordt? Of voor jou? Of is het alleen een mogelijk probleem in je hoofd? Erin gestopt door jezelf, of door die altijd overtuigende en hardnekkige maatschappij?

Je baby komt nooit meer van zijn gewoontes af!

Nu deze laatste hardnekkige stelling. Eenmaal een gewoonte, altijd een gewoonte? Al dat geknaag in je hoofd, zorgt dat er niet uitsluitend voor dat je de toekomst een veel te somber kleurtje geeft? Is jouw levensechte voorstelling van de toekomst wel hetzelfde plaatje als de realiteit?

Er is nooit alleen een gewoonte. Een gewoonte is altijd een logisch gevolg van een onderliggende behoefte.

Jouw gewoonte om elke dag om 11 uur een broodje te eten is het gevolg van jouw behoefte aan structuur in combinatie met jouw behoefte aan voedsel.
Jouw gewoonte om een wijntje te drinken op momenten na een drukke werkdag is het gevolg van jouw behoefte aan ontspanning.

Voor je baby is dat niet anders. Zijn gewoontes ontstaan doordat ze een passend antwoord zijn op een onderliggende behoefte. En bijna altijd zijn deze behoeften bij een baby heel primair en sluiten ze naadloos aan bij de wens om zijn lichaam weer terug in de optimale balans te krijgen. Drinken bij honger, zuigen bij onrust, of bijvoorbeeld beweging wanneer hij rustig wil worden. Een baby is alleen nog lang geen zelfredzaam wezen. Veel van zijn behoeften kan hij nog niet zelf vervullen en dan is het heel fijn wanneer jij hem een handje (of een tepel) kan helpen.

Ik wil het NU!

Behoeften veranderen mee met de ontwikkeling. Zo neemt de zuigbehoefte af wanneer de mogelijkheden tot zelfregulatie (jezelf weer in balans kunnen brengen) toenemen. Eigenlijk geldt dat voor alle behoeften, ze ontstaan doordat er een intern evenwicht verstoord is en onze lichaamssystemen werken samen om de balans, ook wel homeostase genoemd, te herstellen. Een baby is nog veel te jong om bewust na te kunnen denken over wat hij in de toekomst wil en hoe hij dat bij je voor elkaar kan krijgen. Dat weten we door twee dingen; de vaardigheid om vooruit te denken en te plannen is er nog lang niet en de tijdsbeleving bestaat alleen nog maar uit het nu. Nu voelt je baby een behoefte en nu wil hij dat deze behoefte vervuld wordt. Ook bij peuters zie je dit nog goed. Raar dan dat we soms denken dat onze baby ‘het erom doet’. Want dat kan hij nog helemaal niet!

‘Vervelende’ gewoontes verdwijnen vanzelf

Er is een reden dat je geen pubers meer aan de borst ziet, er geen volwassenen meer in de draagzak van hun moeder hangen en dat je inmiddels niet meer bij je ouders in bed slaapt maar je eigen bed hebt verkozen boven het hunne. Behoeften veranderen en onze gewoonten veranderen vanzelf mee. Ze hoeven niet afgeleerd te worden. Je hebt geen training hoeven volgen om jouw ‘vervelende’ gewoonte om op je duim te zuigen af te leren. (Als je de vrijheid had om je op je eigen tempo te ontwikkelen) Wanneer je kinderen hun eigen tempo laat bepalen dan doet de ontwikkeling het lastige werk voor ons. Een kind gaat heus geen gewoonte volhouden, omdat het nu eenmaal altijd zo gaat, wanneer de onderliggende behoefte er niet meer is. Kinderen hebben een intern verankerd verlangen om zich te ontwikkelen tot een zelfstandig individu, wanneer je dat zijn natuurlijke beloop laat gaan dan heeft zelfstandigheid de grootste kans van slagen.

Je baby is niet verslaafd

We kunnen de gewoontes van onze baby niet één op één vergelijken met de verslavingen die wij als volwassenen hebben. Maar dat doen we wel. We zijn bang dat onze baby’s verslaafd raken aan de speen, aan de tepel of aan het samenslapen. En het is onze angst hiervoor die ervoor zorgt dat we menen dat het beter is dat onze baby’s niet wennen aan al dat fijns. Een verslaving is echter iets heel anders dan een gewoonte. Noemen we iets een verslaving als datgene gezond voor je is? Zijn we verslaafd aan zuurstof? Aan genegenheid of veiligheid?

Mogen onze baby’s alsjeblieft wennen aan het vervuld worden in hun behoeften om gezond op te groeien en zich optimaal te ontwikkelen?